აბორიგენული ჯიშები

მუჯურეთული

მუჯურეთული რაჭაში გავრცელებული წითელყურძნიანი ვაზის აბორიგენული ჯიშია.
ივანე ჯავახიშვილის შეხედულებით, ჯიში იმერეთიდან უნდა იყოს შემოტანილი. დასახელება „მუჯირეთიდან“ უნდა იყოს წარმომდგარი. მუჯირეთი კი არგვეთშია. ჯიშიც იქაური უნდა იყოს.

გრძელმტევანა (ტყის ვაზი)

ამპელოგრაფიაში გრძელმტევანა პერსპექტიულ ჯიშადაა მოხსენიებული. მაღალი ხარისხის სუფრის თეთრი ღვინის მომცემი ყურძენი სოფელ ძველი ანაგიდან გავრცელდა. ექსპედიციური შესწავლის გზით დადგინდა, რომ ეს ჯიში ტყეში ერთმა მევენახემ იპოვა და გააშენა. ბუნების ზეგავლენით, გრძელმტევანა კულტურული ვაზის ჯიშად იქცა.

თავკვერი

მოკლე წერილობითი ცნობები, თავკვერის შესახებ, მოიპოვება XIX საუკუნის მეორე ნახევრიდან. ამ ცნობების მიხედვით, წითელყურძნიანი ვაზის ჯიში გავრცელებულია როგორც ქართლში, ისე კახეთში, იდენტური მორფოლოგიური ნიშნებით. განსხვავებულია მიღებული ღვინის ხარისხი. ქართლის თავკვერს მიაკუთვნებენ საუკეთსო საღვინე ვაზის ჯიშთა ჯგუფს.

თითა

თეთრყურძნიანი ვაზის აბორიგენული ჯიში თითა სასუფრე ყურძნის ჯგუფს მიეკუთვნება.
ივანე ჯავახიშვილი წერს: „უკვე ის გარემოება, რომ თითა, არამცთუ კახეთისაგან მოყოლებული გურიამდე და გურიათურთ, მთელ საქართველოშია გავრცელებული, არამედ სამაჰმადიანო საქართველოშიაც, სამცხის თემშიც არის დაცული, ამ ყურძნის ჯიშს ქართული მევენახეობის ძველ კუთვნილებად გვაგულისხმებინებს“.

კრახუნა

კრახუნა ხასიათდება კარგი მოსავლიანობით და ღვინის მაღალი ღირსებით. ივანე ჯავახიშვილის განმარტებით, კრახუნა მარცვლის თვისების გამომხატველი, იმერული წარმოშობის სიტყვაა. დასავლეთ საქართველოში ამბობენ: მარცვალი პირში სკდება, კრახუნობს. ხოლო, აღმოსავლეთ საქართველოში კრახუნა კნატა-კნუტს, კნატუნს ნიშნავსო. ჯიში რომ აღმოსავლეთ საქართველოდან იყოს წარმოშობილი, მას ალბათ კნატუნა ერქმეოდაო.

გორულა

„ჯიში ტიპიური ქართული წარმოშობისაა და ქართლის ენდემურ ვაზთა ჯიშს მიეკუთვნება“, - წერია ამპელოგრაფიაში.
ივანე ჯავახიშვილი ამ ჯიშის აბორიგენობის ერთერთ მთავარ პირობად ასახელებს სადაურობის მაუწყებელ სახელს და ამ მოსაზრებით, გორულს, თავისი წარმოშობით აკუთვნებს ქართლის ვაზის ჯიშთა ჯგუფს.
სოლომონ ჩოლოყაშვილს თავის სახელმძღვანელოში ძირითად დასახელებად „გლდანურა“ აქვს მოხსენიებული. ხოლო სინონიმად მითითებული აქვს „გორულა“.

კახური მწვანე

მომწვანო ჩალისფერი; გემო ნაზი, ხალისიანი და ჰარმონიული; ბუკეტი წმინდა ჯიშური ხილის ძლიერი არომატით, -
ამპელოგრაფიის მიხედვით, აბორიგენული ჯიში, მწვანე, კახურ თეთრ ჯიშებში ყველაზე უკეთესია და მოსავლიანი. მოსახლეობა გაურბოდა მის გაშენებას ნაცრის მიმართ, ასევე გარემო პირობებისადმი მისი მგრძნობიარობის გამო.
მწვანე იძლევა ევროპული და კახური ტიპის მაღალხარისხოვან, თეთრ სუფრის ღვინოს.